Những năm 70 của thế kỉ trước, quả thực lối chơi tổng lực đẹp mắt của Hà Lan đã làm cả thế giới phải say đắm. Tại World Cup 1974 được tổ chức tại Đức, dưới sự chỉ đạo của HLV Rinus Michels, Hà Lan với ngôi sao hay nhất thế giới thời bấy giờ Johan Cruyff đã trình diễn một lối chơi tổng lực mê hoặc lòng người. Tuy nhiên, trong trận chung kết gặp ĐT Tây Đức thi đấu cực kì thực dụng, đội bóng áo da cam đã gục ngã với tỉ số 2-1. Một kết cục không có hậu với thánh Johan và các đồng đội bởi họ chính là đội bóng được đánh giá là mạnh nhất và có lối chơi quyến rũ nhất thế giới thời điểm đó.
4 năm sau tại Argentina 1978, một lần nữa Hà Lan có mặt trong trận chung kết để đối đầu với đội chủ nhà nhưng đó lại tiếp tục là một kỉ niệm buồn của đội bóng xứ sở hoa tuy lip. Thất bại 3-1 trước các vũ công tango đã khiến lần thứ 2 liên tiếp Hà Lan trở thành á quân thế giới dù họ xứng đáng bước lên đỉnh vinh quang với lối chơi tổng lực đẹp mắt. Nhưng bóng đá là vậy, đội chơi hay hơn, đẹp mắt hơn chưa chắc đã là người chiến thắng. Chính vì thế, thời điểm đó người ta gọi Hà Lan là “kẻ chiến bại vĩ đại”.
Robben đã có 2 cơ hội đối mặt với Casillas32 năm sau trận chung kết với Argentina, những hậu bối của thánh Johan mới có cơ hội được chơi trận cuối cùng của một kì World Cup. Nhưng khác với các vị tiền bối, Sneijder và các đồng đội đã lựa chọn lối chơi xù xì, xấu xí để đối chọi với sự hoa mỹ, cống hiến của người Tây Ban Nha. Đây cũng là lối đá mà thầy trò Marwijk lựa chọn từ đầu giải và họ đã thành công ngoài mong đợi khi đi thẳng tới trận đấu cuối cùng với thành tích toàn thắng cả 6 trận trước đó, trong đó có chiến thắng trước ƯCV số 1 cho chức vô địch Brazil ở tứ kết.
Khoan phê phán về lối chơi của Hà Lan tại Nam Phi, bởi với HLV Marwijk và các học trò chiến thắng mới là điều quan trọng với họ. Hãy nhìn vào gương của các vị tiền bối mà học tập, chơi đẹp để rồi thất bại liên tiếp ở 2 trận chung kết nên họ sẵn sàng từ bỏ lối chơi tổng lực đã thành thương hiệu để hướng tới mục tiêu là bước lên đỉnh vinh quang. Chính HLV Marwijk đã thừa nhận sẵn sàng cho đội bóng của ông chơi xấu miễn là giành chiến thắng. Điều đó có thể làm phật ý những người tôn thờ bóng đá đẹp như thánh Johan hay Gullit… nhưng có một điều không ai có thể phủ nhận những gì mà Hà Lan làm được tại World Cup 2010 là quá tuyệt vời.
Thậm chí trong trận chung kết rạng sáng nay với Tây Ban Nha, nếu như Robben kết thúc thành công 2 đường phản công mẫu mực thì kết cục trận đấu có lẽ đã khác. Với thế trận phòng ngự chủ động và đá rắn của Hà Lan thì những pha phản công như vậy luôn có đất diễn. Thế nhưng, như một định mệnh cả 2 pha bóng đó của Robben đều không thành công trước sự xuất sắc của Casillas và cả thần may mắn, để rồi Hà Lan phải trả giá khi trận đấu đã bước vào phút thứ 12 của hiệp phụ thứ 2 khi Iniesta ghi bàn thắng duy nhất của trận đấu, tức là chỉ còn hơn 3 phút nữa thôi là Hà Lan sẽ bước vào loạt đá penalty đúng như toan tính của HLV Marwijk.
Robben có lẽ là người buồn nhất vì anh đã bỏ lỡ 2 cơ hội rõ ràngChơi kín kẽ gần như trong cả trận và đã có cơ hội trừng phạt đối thủ, nhưng Hà Lan lại gục ngã ở những phút cuối cùng của trận đấu, rõ ràng thần may mắn đã không đồng hành cùng đội bóng áo cam. Thật dễ hiểu cho nỗi thất vọng của thầy trò Marwijk bởi họ đã chiến đấu như những chiến binh thực thụ. Có thể, sau trận chung kết không ai gọi thầy trò Marwijk là “những kẻ chiến bại vĩ đại” nhưng họ hoàn toàn xứng đáng với những lời khen ngợi. Chắc chắn, khi trở về nước những Sneijder, Robben… sẽ được NHM quê nhà tung hô như những anh hùng dân tộc bởi họ đã thi đấu quá xuất sắc so với thực lực của mình, đã chiến đấu như những chiến binh thực thụ nhưng lại bị thần may mắn ngoảnh mặt.
Sẽ thật khó để người Hà Lan nuốt trôi thất bại cay đắng trước Tây Ban Nha, nhưng bóng đá là vậy phải có người thắng kẻ thua trong một trận chung kết. Sự nghiệt ngã của số phận đã khiến cho đội bóng áo cam lần thứ 3 trong lịch sử gục ngã trước ngưỡng cửa thiên đường. Sự thất vọng, những giọt nước mắt là điều dễ hiểu nhưng với những gì đã thể hiện, người Hà Lan hoàn toàn có thể tự hào và hướng tới một tương lai tươi sáng để vượt qua số phận với một dàn cầu thủ đang ở vào độ chín của sự nghiệp.